Poznaj siłę błonnika!

Błonnik znany również ogólniej jako włókno pokarmowe jest często na językach zarówno konsumentów jak i producentów żywności. Co ciekawe ten tak często eksponowany składnik diety nie jest nawet składnikiem odżywczym gdyż nie jest trawiony i wchłaniany oraz wykorzystywany następnie do odżywienia komórek organizmu. W czym zatem tkwi jego unikalność i wysoka pożądalność w diecie. W tym artykule to i kilka innych ciekawostek postaram się odkryć.

Błonnik najprościej opisać jako mieszanina roślinnych elementów strukturalnych żywności (ścian komórkowych) i innych związków nieodżywczych (pektyny, celuloza, hemicelulozy, gumy, śluzy, ligniny), które łącznie tworzą włókno pokarmowe, a więc jak wspomniałem wcześniej nieprzyswajalną masę obecną w żywności. W błonniku można wyróżnić 2 różne frakcje - rozpuszczalną i nierozpuszczalną w wodzie. Nie zagłębiając się dalej w ten podział warto wiedzieć, iż jedna i druga frakcja spożywana w odpowiedniej ilości, wpływa korzystnie na organizm człowieka.

Do frakcji nierozpuszczalnej w wodzie można zaliczyć związki (celuloza, hemicelulozy ekstrahowane z roztworów kwaśnych, lignina, składniki towarzyszące takie jak kutyna, suberyna, krzemionka), które  stanowią masę balastową treści pokarmowej i niezwykle korzystnie wpływają na prace jelit, stymulując ruchy perystaltyczne i przeciwdziałając m.in. zaparciom ale także i nowotworom jelita grubego poprzez szereg różnych mechanizmów (zapobieganie zaleganiu treści pokarmowej, przeciwdziałanie rozwojowi patogennej mikroflory pokarmowej).

Do frakcji rozpuszczalnej zaliczyć można pektyny, gumy i śluzy, których działanie jest nieco bardziej subtelne. Ta frakcja bowiem niezwykle korzystnie wpływa na przemiany cholesterolu w organizmie przyczyniając się do obniżania jego poziomu we krwi. Dzieje się to na szereg różnych sposobów. Po pierwsze błonnik ma zdolność wiązania zawartego w jelicie cholesterolu przez co nie wchłania się on kosmkami jelitowymi do krwi. Ponadto wiąże i stymuluje on wydzielanie żółci usprawniającej trawienie, zmuszając organizm do ponownej jej produkcji z wykorzystaniem zgromadzonego w organizmie cholesterolu.

Błonnik ponadto zaliczany jest do tzw. prebiotyków, a więc związków, które stymulują wzrost bakterii probiotycznych, korzystnych dla zdrowia człowieka.

W zdrowej zbilansowanej diecie zawartość błonnika powinna mieścić się w zakresie 20-40 g/dobę przy czym dieta zawierająca mniej niż 14 g/dobę uznawana jest za lekkostrawną, zaś przekraczająca górny zakres zalecenia może okazać się niezdrowa. Jak ze wszystkim także z błonnikiem należy zachować zdrowy umiar. Głównym źródłem błonnika pokarmowego, frakcji nierozpuszczalnych
w diecie są produkty zbożowe, zaś frakcji rozpuszczalnych owoce takie jak jabłka, winogrona, pomarańcze i wyjęty z wcześniej wspomnianej grupy owies.

dietetyk mgr inż. Filip Kowalczyk